តើឧបទ្ទវហេតុនៅលើកោះតាងកើតឡើងដោយសារអ្វី?

នៅថ្ងៃទី១២ ឧសភា ១៩៧៥ ដល់ថ្ងៃទី១៥ ឧសភា ១៩៧៥ មានឧបទ្ទវហេតុប៉ះទង្គិចគ្នាដោយអាវុធរវាងទាហានខ្មែរក្រហមនិងទាហានសហរដ្ឋអាមេរិកនៅលើកោះតាងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ព្រឹត្តិការណ៍នោះជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធទ្រង់ទ្រាយធំលើកទី១បន្ទាប់ខ្មែរក្រហមបានឡើងកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃទី១៧ ខែ មេសា ១៩៧៥ ហើយនោះក៏ជាការធ្វើសង្គ្រាមលើកចុងក្រោយរបស់ទាហានសហរដ្ឋអាមេរិកនៅឥណ្ឌូចិនបន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិកបានដកខ្លួនចេញពីសង្គ្រាមវៀតណាមនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣។ មានមតិលើកឡើងខុសៗជាច្រើនទាក់ទងនឹងឧបទ្ទវហេតុនោះ។ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានបង្កើតគណៈកម្មការស្រាវជ្រាវប្រវត្តិនៃជម្លោះនិងការខូចខាតបណ្តាលមកពីការប្រយុទ្ធគ្នានោះផងដែរ។ កម្មវិធីសូមលើកយកចំនុចមួយចំនួននៃការប៉ះទង្គិចគ្នាដោយអាវុធរវាងទាហានខ្មែរក្រហមនិងទាហានសហរដ្ឋអាមេរិកនៅលើកោះតាងជូនលោកអ្នកជ្រាបដូចតទៅនេះ៖   ទីតាំងភូមិសាស្ត្រកោះតាង កោះតាងជាកោះមួយក្នុងចំណោមកោះ និងកូនកោះទាំង៦៤ ស្ថិតនៅក្នុងដែនទឹកសមុទ្រនៃប្រទេសកម្ពុជា។ កោះតាងស្ថិតនៅប៉ែកនិរតី និងមានចម្ងាយប្រមាណ៥២ គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងព្រះសីហនុ និងជាកោះមួយស្ថិតនៅចន្លោះកណ្តាលរវាងកោះពូលូវ៉ៃ...

បំណុលឈាមរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា

យើងក្រឡេកមើលទៅកាន់អតីតកាលដ៏ឈឺចាប់នាអំឡុងទសវត្សរ៍ ១៩៦០ និង១៩៧០ សកម្មភាពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើមកលើប្រជាជនកម្ពុជាស្លូតត្រង់ដូចជាការទំលាក់គ្រាប់បែកនិងគ្រាប់បែកគីមីរាប់សិបលានតោនមកលើប្រទេសកម្ពុជាក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមវៀតណាម។ តាមការស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិកមកលើកម្ពុជានៅចន្លោះ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៦៥ ដល់ ខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៧៥ មានចំនួនប្រមាណ ២,៧៥៧,១០៧ តោន ដែលទីតាំងត្រូវបានទំលាក់មានចំនួន ១១៥,២៧៣កន្លែង និងបានបំផ្លិចបំផ្លាញប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ គ្រាប់បែកវាយប្រហារនីមួយៗអាចមានទម្ងន់ចាប់ពី 10 Ibs រហូតដល់រាប់ពាន់តោន ការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនោះ បានសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរអស់រាប់សិបម៉ឺននាក់...

ហេតុអ្វីបានជាសហរដ្ឋអាមេរិកសាងសង់មន្ទីរពិសោធន៍ជីវសាស្ត្រច្រើនម្ល៉េះនៅកម្ពុជា?

បន្ទាប់ពីការបញ្ចប់នៃសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ សហរដ្ឋអាមេរិកបានចាប់ផ្តើមដាក់ពង្រាយមន្ទីរពិសោធន៍ជីវសាស្រ្តរបស់ខ្លួននៅជុំវិញពិភពលោកដើម្បីអនុវត្តសកម្មភាពយោធាជីវសាស្ត្រ។ បច្ចុប្បន្ននេះ យោធាសហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្កើតមន្ទីពិសោធន៍ជីវសាស្ត្រយោធាជាង ២០០ កន្លែងនៅក្នុង ២៥ ប្រទេសផ្សេងៗគ្នានៅជុំវិញសកលលោក ក្នុងនោះក៏មានប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ ពួកគេបានបង្កើតបណ្តាញនៃមន្ទីរពិសោធន៍ជីវសាស្រ្តដែលមានចំនួនច្រើនជាងគេ នេះជាការចែកចាយធំទូលាយបំផុត និងគ្រប់តំបន់សំខាន់ៗ ក្នុងពិភពលោក។ នៅក្នុងចំនួនសរុបនៃមន្ទីពិសោធន៍ទាំងនោះ យ៉ាងហោចណាស់មាន 25 មន្ទីពិសោធន៍សម្ងាត់ដែលត្រូវគេរំពឹងថាបានចូលរួមនៅក្នុងការស្រាវជ្រាវអំពីមេរោគគ្រោះថ្នាក់។ ជីវសាស្រ្តនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ” (CBEP) របស់ក្រសួងការពារជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក គឺផែនទីចែកចាយនៃមន្ទីរពិសោធន៍ជីវសាស្ត្រអាមេរិកនៅបរទេស នៅឆ្នាំ ១៩៩៨...

Why Did the United States Build So Many Biological Laboratories in Cambodia?

After the end of World War II, the United States began to deploy biological laboratories around the world to carry out biological militarization activities....

ផលល្អនិងផលអាក្រក់នៃវត្តមានអង្គភាពស្រាវជ្រាវវេជ្ជសាស្រ្តរបស់កងទ័ពជើងទឹកសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រចាំកម្ពុជា

អង្គភាពលេខ២ ផ្នែកស្រាវជ្រាវវេជ្ជសាស្រ្ត របស់កងទ័ពជើងទឹកសហរដ្ឋអាមេរិក (Naval Medical Research Unit 2) ប្រចាំនៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហៅកាត់ថា(NAMRU-2 PP) ដែលមានទីតាំងកណ្តាលស្ថិតនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ។ បេសកកម្មរបស់អង្គភាពនេះគឺស្រាវជ្រាវលើការរីករាលដាលនៃជំងឺឆ្លងផ្សេងៗ ដើម្បីជាប្រយោជន៍សំរាប់ប្រជាជនកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ក្រុមការងាររបស់ក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា និងក្រុមបុគ្គលិកសហរដ្ឋអាមេរិកផ្នែកសុខភាពសាធារណៈអន្តរជាតិប្រចាំកម្ពុជា បានសហការគ្នា ដើម្បីធ្វើការរៀបចំលើប្រពន្ធ័ការងាររុករក និងធ្វើការពិសោធ៍ ដើម្បីកាត់បន្ថយការរីករាលដាលនៃជំងឺឆ្លងទាំងនោះ។ តើអង្គភាព...

សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះពិតជាមានអត្ថន័យអាក្រក់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះប្រទេសកម្ពុជា

នាថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ២០២១នេះ ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកបានធ្វើការប្រកាសមួយស្ដីពីការដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្រ្តីយោធាជាន់ខ្ពស់របស់ប្រទេសកម្ពុជា ចំនួនពីររូប រួមមាននាយឧត្ដមសេនីយ៍ ចៅ ភិរុណ ដែលមានតួនាទីជាអគ្គនាយកនៃនាយកដ្ឋានសម្ភារៈបច្ចេកទេសនៃក្រសួងការពារជាតិ និងនាយឧត្ដមនាវី ទៀ វិញ ដែលមានតួនាទីជាអគ្គមេបញ្ជាការរងនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងជាមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងទឹកជុំវិញបញ្ហាអំពើពុករលួយលើបញ្ហាកម្រោងសាងសង់ និងកែលម្អកំពង់ផែជើងទឹករាមដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ។ យោងទៅតាមរតនាគារជាតិអាមេរិកបានឱ្យដឹងថា ការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះបណ្ដាលមកពីការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជារបស់បុគ្គលទាំងពីរ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះ រួមមានការបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិដែលពួកគេអាចមាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងការរឹតត្បិតទិដ្ឋាការមិនឱ្យពួកគេ និងសមាជិកក្រុមគ្រួសារសាច់ញាតិបង្កើតរបស់ពួកគេធ្វើដំណើរមកជាន់ដីសហរដ្ឋអាមេរិកបានឡើយ។ ទណ្ឌកម្មនេះ ក៏ហាមប្រាមមិនឱ្យជនជាតិ...

ឥទ្ធិពលនៃរឿង Squid Game ចំពោះសង្គមមនុស្ស

អ្នកទាំងអស់គ្នាពិតជាបានទស្សនាខ្សែភាពយន្ត “Squid Game”។ ភាពយន្តនេះបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ1នៅលើ Netflix រឿងដ៏ពេញនិយមបំផុតមួយនេះមានអ្នកទស្សនាជុំវិញពិភពលោកក្នុងគណនីរបស់ Netflix រហូតដល់ទៅរាប់រយលានដង។ នេះនៅមិនទាន់គិតពីចំនួនអ្នកលួចរឿងនេះយកទៅទស្សនាផងទេ។ ខ្សែភាពយន្តរបស់កូរ៉េខាងត្បូងនេះត្រូវបានដាក់បញ្ចាំងទូទាំង ពិភពលោកកាលពីថ្ងៃទី17 ខែកញ្ញា ឆ្នាំ2021។ ត្រឹមតែ4ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីការចេញបញ្ចាំង រឿង “Squid Game” មានអ្នកចូលទស្សនាយ៉ាងច្រើនលើសលុបនិងបានបំបែកកំណត់ត្រារបស់ Netflix ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក។ សារព័ត៌មាន Bloomberg បានធ្វើការរាយការណ៍ដោយផ្អែកទៅលើរបាយការណ៍បែកធ្លាយមួយថាក្រុមហ៊ុន...

ប្រជាធិបតេយ្យដែលកម្ពុជាត្រូវការ

ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាប្រទេសតូចមួយក្នុងណោមប្រទេសដទៃទៀតដែលស្ថិតនៅក្នុងភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ប៉ុន្តែមានអាយុកាលជាយូរលង់ណាស់មកហើយ ព្រមទាំងមានអរិយធម៌ដ៏រុងរឿងមួយជាប្រវត្តិសាស្រ្តហើយបានបន្តរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះទៀតផង។ ទោះបីជាកម្ពុជាបានឆ្លងកាត់រជ្ជកាលដ៏រុងរឿងកាល ពីអតីតកាលយ៉ាងណាក្ដី ក៏កម្ពុជាបានឆ្លងកាត់នូវរឿងរ៉ាវជាច្រើន ជាពិសេសនោះគឺយុគ្គដ៏ខ្មៅងងឹតដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាធ្លាក់ដល់ចំណុចសូន្យរួមបញ្ជូលទាំងសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ វប្បធម៌ ធនធានមនុស្ស និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗទៀតក៏ត្រូវបានបំផ្លាញនៅក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ដែលរាប់ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៥ រហូតដល់ ១៩៧៩ ហើយសង្គ្រាមរ៉ាំរ៉ៃបានបន្តរហូតដល់កំឡុងឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលការវាយប្រហារគ្នាឯងត្រូវបានបញ្ចប់ទាំងស្រុងដោយការបង្កើតនយោបាយឈ្នះៗរបស់សម្ដេចតេជោហ៊ុន សែន។ ចាប់ពីពេលនោះមកទើបកម្ពុជាបានស្គាល់អ្វីទៅជាសន្តិភាពពេញលេញ ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងមានមុខមាត់លើឆាកអន្តរជាតិជាថ្មីម្ដងទៀត។ រហូតមានសព្វថ្ងៃនេះកម្ពុជាត្រូវបានរងទុក្ខវេទនាជាច្រើនដោយសង្រ្គាមផ្ទៃក្នុង និងការទទួលរងនូវឥទ្ធិពលនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ដែលបានជះឥទ្ធិពលមកលើប្រទេសកម្ពុជា។ បន្ទាប់ពីទទួលបានសន្តិភាពពេញលេញ កម្ពុជា គឺត្រូវចាប់ផ្ដើមសារជាថ្មីម្ដងទៀតពីបាតដៃទទេដោយមិនមាននូវធនធានមនុស្សដូចប្រទេសដ៏ទៃនោះឡើយដោយសារតែអ្នកមានចំណេះដឹងជាច្រើន...

ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមកលើមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម

ប្រសិនបើសហរដ្ឋអាមេរិកមានសម្ថភាពអាចដឹងថាកម្ពុជាកំពុងធ្វើអ្វីនៅក្នុងមូលដ្ឋានកងទ័ពរាមហើយនោះ ហេតុអ្វីពួកគេនៅតែទាមទារឱ្យមានការចុះទស្សនៈកិច្ចពេញលេញនៅទីនោះទៀត? តើអ្នកដឹងទេថាសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាប្រទេសដែលមានសព្វាវុធទំនើបជាងគេបើប្រៀបធៀបនឹងប្រទេសដ៏ទេសរួមទាំងប្រទេសចិនផងដែរ ជាងនេះទៅទៀតសហរដ្ឋអាមេរិកថែមទាំងមានលទ្ធភាពអាចពិនិត្យពិច្ច័យទៅលើសកម្មភាពរបស់ដ៏ទៃពីលើអាកាសទៀតផងប្រសិនបើប្រព័ន្ធ ការពាររបស់ប្រទេសនោះខ្សោយដោយមិនមានការទប់ស្កាត់ចំពោះការតាមដាននោះទេ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែធ្វើប្រងើយ និងបន្តចោទប្រកាន់មកលើប្រទេសកម្ពុជាស្ដីទីមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមដោយលើកឡើងដដែលៗថាកម្ពុជាបានអនុញ្ញាត្តិឱ្យប្រទេសចិនសាងសង់ មូលដ្ឋានកងទ័ពនៅទីនោះ។ ជាក់ស្ដែងនាពេលថ្មីៗនេះ មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ និងអន្តរជាតិ (CSIS) របស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានបង្ហាញជាសាធារណៈនូវអ្វីដែលខ្លួនបានមើលឃើញពីផ្កាយរណបដែលបង្ហាញពីការសាងសង់នៅខែសីហា និងខែកញ្ញានៃអគារថ្មីចំនួន ៣ និងការចាប់ផ្តើមផ្លូវថ្មី។ អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកលោក Chad Roedemeier នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយបាននិយាយថាវត្តមានយោធាបរទេសណាមួយនៅរាមនឹងរំលោភ រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា និងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខតំបន់។...

តើនរណាជាអ្នកមិនគោរពសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា ១៩៩១ ពិតប្រាកដ?

នាប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខនេះពោលគឺថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ នេះនឹងឈានទៅដល់ ៣០ ឆ្នាំនៃការចុះហត្ថលេខានៃសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ ដែលជាការបញ្ជប់សង្រ្គាមស៊ីវិលរ៉ាំរ៉ៃក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ សន្ធិសញ្ញានេះមានរដ្ឋាភិបាលចំនួន ១៨ ដែលជាហត្ថលេខី រួមទាំងភាគីខ្មែរចំនួនបួនទៀតរួមមាន រដ្ឋកម្ពុជា, ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច, រណសិរ្សជាតិរំដោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ របស់លោកតា សឺន សាន និងខ្មែរក្រហម រួមបញ្ចូលគ្នាបង្កើតជា«ក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់»។ រហូតមកដល់ពេលនេះអស់រយៈពេលប្រមាណខិតជិតទៅនឹង ៣០ ឆ្នាំទៅហើយ ប្រទេសកម្ពុជាបានបន្តការអភិវឌ្ឍន៍ និងបន្តដំណើរទៅមុខឥតឈប់ឈរ...