នៅទីបំផុតទៅ សហរដ្ឋអាមេរិក បានសម្រេចចិត្តហើយថានឹងបញ្ជូន «គ្រាប់បែកចង្កោម» ទៅឱ្យទីក្រុងកៀវ ដើម្បីជួយដល់ប្រតិបត្តិការវាយបក របស់អ៊ុយក្រែនប្រឆាំងកងកម្លាំងរុស្ស៉ី។ គ្រាប់បែកចង្កោមនឹងត្រូវបានផ្ដល់ឱ្យអ៊ុយក្រែនក្រោមកញ្ចប់ជំនួយយោធាថ្មីនៃរដ្ឋបាលលោក ចូបៃដិនមានទំហំ៨០០លានដុល្លារខណៈអ៊ុយក្រែនផ្ទាល់បានសន្យាថានឹងមិនប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមនេះនៅក្នុងទឹកដីរុស្ស៉ីនោះទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ សម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិកមួយចំនួនដូចជាចក្រភពអង់គ្លេស អេស្ប៉ាញ អាល្លឺម៉ង់ នូវែលសេឡង់ រួមទាំងកាណាដា ដែលសុទ្ធសឹងតែជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃ អនុសញ្ញាហាមឃាត់គ្រាប់បែកចង្កោមបានបង្ហាញជំហរជំទាស់ទៅនឹងការប្រើប្រាស់អាវុធប្រភេទនេះនៅក្នុងសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែនរីឯអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិជាច្រើនបាននាំគ្នាថ្កោលទោសការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋបាលលោក បៃដិន។
តើអ្វីទៅជាគ្រាប់បែកចង្កោម?
គ្រាប់បែកចង្កោម គឺជាប្រភេទគ្រាប់បែកដែលអាចទម្លាក់ចេញពីយន្ដហោះ ឬបាញ់ចេញពីកាំភ្លើងធំ ដោយវាអាចបញ្ចេញគ្រាប់បែកតូចៗរប៉ាត់រប៉ាយ លើទំហំ ផ្ទៃដីដ៏ធំ។ គ្រាប់បែកតូចៗត្រូវបានបង្កើតដើម្បីកម្ទេចរថក្រោះ និងបរិក្ខារយោធាមួយចំនួន រួមទាំងកងទ័ព និងអាចវាយប្រហារលើគោលដៅជាច្រើនក្នុងពេលតែ មួយផងដែរ។ គ្រាប់បែកចង្កោម ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាអាចបាញ់ចេញពីកាំភ្លើងធំដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តបានផ្ដល់អ៊ុយក្រែន ក្នុងនោះដូចជា កាំភ្លើងធំ howitze ហើយប្រភេទគ្រាប់បែកចង្កោមដែលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននឹងផ្គត់ផ្គង់ឱ្យអ៊ុយក្រែន គឺនឹងត្រូវប្រើជាមួយគ្រាប់កំាភ្លើងធំ ១៥៥មីលីម៉ែត្រ ដែលកំពុងត្រូវបានប្រើនៅលើសមរភូមិយ៉ាងទូលំទូលាយ។
ប្រជាជនខ្មែរធ្លាប់ទទួលរងគ្រោះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ពីការទម្លាក់គ្រាប់ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ដោយនៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៦៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៣ គ្រាប់បែកចង្កោមរបស់អាមេរិកជាង២៦លានគ្រាប់ ត្រូវបានទម្លាក់លើក្បាលប្រជាជនខ្មែរស្លូតត្រង់ប្រមាណ៧លាននាក់។
បើចែកចំនួនគ្រាប់បែកចង្កោម ដែលទម្លាក់លើប្រជាជនខ្មែរ ទទួលរងនូវកូនគ្រាប់បែកចង្កោម របស់អាមេរិក ពី៣-៤គ្រាប់ក្នុងម្នាក់ៗ។
យោងតាមឯកសាររបស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក ដែលផ្តល់ជូនព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក ហើយត្រូវបានមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកម្ចាត់មីកម្ពុជា (CMAC) ផ្សព្វផ្សាយជាហូរហែ បានបញ្ជាក់ពីការទទួលស្គាល់របស់អាមេរិកថា កម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសនានា ក្នុងពិភពលោក ដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់ ដោយសារគ្រាប់យុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះដ៏ច្រើនបំផុត ក្នុងនោះរួមមាន៖ គ្រាប់បែកចង្កោម, គ្រាប់មីន និងយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះផ្សេងទៀត។
ឯកសារដដែលនោះបានបញ្ជាក់ទៀតថា «នៅក្នុងការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិកនៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងពេលសង្គ្រាមវៀតណាម,…នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦៩ សហរដ្ឋអាមេរិកបានចាប់ផ្តើមបើកយុទ្ធនាការ ទម្លាក់គ្រាប់បែករយ:ពេល៤ឆ្នាំ ជាកម្រាលព្រំមកលើកម្ពុជា ដោយបានទម្លាក់គ្រាប់ចំនួន២.៧លានតោន ក្នុងនោះរួមមានមេគ្រាប់ធំៗមានផ្ទុកកូនគ្រាប់បែកចង្កោមនោះ មានចំនួនរហូតជាង ៨០,០០០គ្រាប់ ដែលមានចំនួនកូនគ្រាប់បែកចង្កោមប្រមាណជាង២៦លានគ្រាប់ ហើយមួយភាគបួននៃគ្រាប់ទាំងនោះមិនបានផ្ទុះនោះទេ»។
ជាមួយតួលេខទម្លាក់គ្រាប់បែកដែលអះអាងដោយរដ្ឋបាលអាមេរិកដូចខាងលើនេះ អង្គភាពស៉ីម៉ាក់តែងតែច្រានចោលតួលេខនេះ និងលើកឡើងថា ជាតួលេខមិនពេញលេញនៅឡើយទេ ដែលការពិតការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅកម្ពុជា មានបរិមាណច្រើន និងធំធេងជាងនេះទៅទៀត។ ទន្ទឹងនឹងនេះ គ្រាប់បែកចង្កោម ត្រូវបានហាមឃាត់ដោយអនុសញ្ញាអន្តរជាតិក្រុងអូស្លូ ប្រទេសណរ័វេស្ស។
ការឈឺចាប់ ទុក្ខវេទនា និងអាយុជីវិតរបស់បងប្អូនខ្មែរ ដែលបានស្លាប់និងរងរបួសដោយសារគ្រាប់បែកអាមេរិកជាងកន្លះលាននាក់ បានបន្សល់ទុកនូវមេរៀនដ៍ជូរជត់ សម្រាប់ប្រជាជនខ្មែរ ខណៈគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះរបស់អាមេរិក ជាច្រើនលានគ្រាប់ទៀត កំពុងកប់ក្រោមដីកម្ពុជា ហើយបាននឹងកំពុងគំរាមកំហែង ដល់អាយុជីវិតរបស់ប្រជាជនផងដែរ។
សូមជម្រាបថា អាមេរិកទម្លាក់គ្រាប់បែកនៅកម្ពុជា ពីដើមឆ្នាំ១៩៦៣ ដល់ដើមឆ្នាំ១៩៧៥ ហើយទិន្នន័យដែលត្រូវ បានឯកភាពដោយ ប្រធានាធិបតី Bill Clinton នៅឆ្នាំ២០០០ បញ្ចេញជាឯកសារចំហរថា អាមេរិកទម្លាក់គ្រាប់បែក នៅកម្ពុជាជិត ២លាន៨សែនតោន ដោយមិនទាន់គិតពីចំនួនគ្រាប់បែកគីមីផងនោះទេ គឺគិតរយ:ពេលតែពីថ្ងៃទី០៥ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៦៥ ដល់ថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៣ ក្រោមលេសថា តាមកំទេចពួកយៀកកុង យួនឈ្លានពាន ប៉ុន្តែស្លាប់តែខែ្មរជាង៥០០,០០០នាក់ សម្លាប់ដោយផ្ទាល់ និងកំទេចតែភូមិក ផ្ទះសំបែងខែ្មររាប់ម៉ឺនកន្លែង។
ព្រឹទ្ធសមាជិកបក្សប្រជាធិបតេយ្យអាមេរិកលោក Patrick Leahy និងលោក Jeff Merkley បាននិយាយថា ការសម្រេចចិត្តផ្គត់ផ្គង់ដល់អ៊ុយក្រែនជាមួយនឹងគ្រាប់បែកចង្កោម គឺជាកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងត្រូវចំណាយ “តម្លៃសីលធម៌ និងនយោបាយដែលមិនអាចទទួលយកបាន” ។
លោក Kosachev អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសហព័ន្ធរុស្ស៊ី (សភាជាន់ខ្ពស់) បាននិយាយនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមថា ការធ្វើដូច្នេះដោយសហរដ្ឋអាមេរិកមានន័យថាការចូលរួមក្នុងជម្លោះរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែននៅគ្រប់ការចំណាយទាំងអស់ រួមទាំងការសម្លាប់ជនស៊ីវិលផងដែរ។ សហរដ្ឋអាមេរិកទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុងចំពោះការស្លាប់និងរបួសនាពេលអនាគតពីអាវុធដ៏គួរឲ្យរន្ធត់នេះ។
ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន TASS បានរាយការណ៍ថា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតរុស្ស៊ីប្រចាំនៅសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Antonov បាននិយាយកាលពីថ្ងៃទី 7 ថា រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកមិនអើពើទាំងស្រុងចំពោះទស្សនៈដែលដាក់ចេញដោយអ្នកជំនាញ និងសមាជិកសភាពាក់ព័ន្ធលើការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោមដោយអមនុស្សធម៌ ហើយបានបង្វែរភ្នែកទៅមើលជនរងគ្រោះស៊ីវិល។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាមេរិក យ៉ាងហោចណាស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សចំនួន 38 បានប្រឆាំងជាសាធារណៈចំពោះការផ្គត់ផ្គង់គ្រាប់បែកចង្កោមរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដល់អ៊ុយក្រែន។
ចាប់តាំងពីវិបត្តិអ៊ុយក្រែនបានកើនឡើងក្នុងខែកុម្ភៈឆ្នាំមុន រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកបានបន្ត “បន្ថែមប្រេងដល់ភ្លើង” និងផ្តល់ឱ្យអ៊ុយក្រែននូវជំនួយយោធាជាង 40 បាច់ ដែលមានតម្លៃសរុបជាង 40 ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។
ជនជាតិអាមេរិកកាន់តែច្រើនឡើងប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់មូលនិធិដ៏ច្រើនដើម្បីគាំទ្រភាគីជម្លោះនៅក្រៅប្រទេសដូចជាវិបត្តិអ៊ុយក្រែន ហើយរុស្ស៊ីបានរិះគន់ប្រទេសលោកខាងលិចដែលដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាមេរិកម្តងហើយម្តងទៀតចំពោះការ “បញ្ឆេះភ្លើង” នៅក្នុងវិបត្តិអ៊ុយក្រែន៕
