រុស្ស៊ីដែលបានចោទអាមេរិកថា បានលួចផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុ ជួយមន្ទីរពិសោធន៍ក្នុងទឹកដីអ៊ុយក្រែន ក្នុងគោលដៅផលិតអាវុធជីវសាស្រ្ត។ អាមេរិក និងរុស្ស៊ីបានចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញទៅមក ជុំវិញអាវុធគីមី និងអាវុធជីវសាស្រ្ត នៅអ៊ុយក្រែន។ ហេតុអ្វីបានជាផ្ទុះកើតមានការចោទប្រកាន់គ្នា ពីរឿងប្រើអាវុធគីមី អាវុធ ជីវសាស្រ្តនៅអ៊ុយក្រែន? តើអាមេរិក និងអ៊ុយក្រែន ពិតជាលួចផលិតអាវុធជីវសាស្រ្ត តាមការចោទប្រកាន់របស់រុស្ស៊ីមែនឬយ៉ាងណា?
ជាក់ស្តែងបន្ទាប់ពីមានប្រតិបត្តិការយោធាពិសេសរុស្ស៊ីទៅទឹកដីអ៊ុយក្រែនរួចមក មន្ទីរពិសោធន៍ជីវសាស្ត្រសម្ងាត់របស់អ៊ុយក្រែនត្រូវបានកងទព័រុស្សីធ្វើការវាយកំទេច។ កាលពីថ្ងៃទី ៦ ខែមីនាកន្លងទៅ ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ីបានឱ្យដឹងថា ពួកគេបានរកឃើញភស្តុតាងនៃកម្មវិធីជីវសាស្ត្រយោធាដែលផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន ក្នុងអំឡុងពេលប្រតិបត្តិការយោធាពិសេសនៅទីនោះ។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ី មានប្រសាសន៍ថា «នៅក្នុងដំណើរការនៃប្រតិបត្តិការយោធាពិសេស ភស្តុតាងបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់អំពីកម្មវិធីជីវសាស្ត្រយោធា ដែលដឹកនាំដោយក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកនៅអ៊ុយក្រែន »។
អ្នកនាំពាក្យរុស្ស៊ីបានលើកបន្ថែមទៀតថា គម្រោងការរបស់អាមេរិកស្តីពីការងារស្រាវជ្រាវលើភ្នាក់ងារបង្ករជំងឺរបស់សត្វស្លាប សត្វប្រចៀវ ឬសត្វមានពិស នៅអ៊ុយក្រែន ហើយនិងការចម្លងរាលដាលនៃជំងឺបេស្តសត្វជ្រូក។ ឯកសារបានបង្ហាញថា នៅមន្ទីរពិសោធន៍អ៊ុយក្រែន ដែលទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុពីអាមេរិក ពួកគេកំពុងពិសោធន៍សាកល្បងលើមេរោគកូរ៉ូណា របស់សត្វប្រចៀវ ដែលស្រដៀងគ្នាទៅនឹងមេរោគកូវីដសព្វថ្ងៃ។
គួបញ្ចាក់ថានេះមិនមែនជាលើកទី១ទេ ដែលរុស្ស៊ីចោទប្រកាន់អាមេរិក ក្នុងរឿងផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់កម្មវិធីជីវសាស្រ្តនៅទឹកដីក្បែរខាងរុស្ស៊ី និងចិន។ នៅឆ្នាំ ២០១៨ រុស្ស៊ីធ្លាប់បានចោទប្រកាន់អាមេរិកថា បានលួចលាក់ ធ្វើកម្មវិធីផលិតអាវុធជីវសាស្រ្ត នៅប្រទេសហ្សកហ្ស៊ី ដែលជាអតីតសមាជិកសហភាពសូវៀត មួយទៀត ដែលធ្លាប់រងការឈ្លានពានរបស់កងទ័ពរុស្ស៊ីផងដែរ។
មកដល់ពេលនេះរុស្ស៊ីក៏បានចោទប្រកាន់ទៅលើអាមេរិក ថាបានផ្តល់ថវិកាសម្រាប់កម្មវិធីស្រាវជ្រាវអាវុធជីវសាស្រ្ត នៅអ៊ុយក្រែនស្របពេលរុស្ស៊ីកំពុងបើកការវាយប្រហារពីគ្របើទិសទីមកលើទឹកដីអ៊ុយក្រែន។ ដោយសាររឿងនេះ រុស្ស៊ីអាចចោទប្រកាន់អ៊ុយក្រែនថា អាចប្រើសង្រ្គាមជីវសាស្រ្ត ពោលគឺប្រើបាក់តេរី វីរុសសាហាវៗ សម្រាប់ធ្វើ ជាអាវុធ ទៅចម្លង សម្លាប់មនុស្ស។ ដូចអាវុធគីមី ការប្រើអាវុធជីវសាស្រ្ត ត្រូវបានហាមឃាត់ដោយសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ព្រោះថាអាវុធប្រភេទនេះមិនសម្លាប់មនុស្សភ្លាមៗទេ ប៉ុន្តែវានឹងទៅបង្កជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ ធ្វើឲ្យមនុស្សរបួសវេទនាជាងស្លាប់ទៅទៀត។
ចំណែកភាគីអ៊ុយក្រែន លោកប្រធានាធិបតី ហ្សេឡេនស្គី បានទាត់ចោលការចោទប្រកាន់របស់រុស្ស៊ី ដោយថា អ៊ុយក្រែន ជាប្រទេសទៀងត្រង់ គ្មានលួចផលិតអាវុធជីវសាស្រ្ត ដែលគ្រោះថ្នាក់សម្លាប់មនុស្សដូចការចោទប្រកាន់របស់រុស្ស៊ីនោះទេ។
តាមអ្នកជំនាញ ជាទូទៅដើម្បីការពារសិទ្ធិ ការសម្រេចចិត្តណាមួយរបស់ខ្លួន រុស្ស៊ីបានលើកហេតុផល មកចោទប្រកាន់គូបដិបក្ខ ជាមុនសិន។ ឧទាហរណ៍ រដ្ឋមន្រ្តីកាបរទេសរុស្ស៊ីបាននិយាយថា អ៊ុយក្រែនមានមហិច្ឆតាចង់ផលិតគ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរ។ ការចោទប្រកាន់របស់ប្រមុខការបរទេសរុស្ស៊ី ធ្វើឡើងដើម្បីពន្យល់ការសម្រេចចិត្តរបស់រុស្ស៊ី ក្នុងការធ្វើសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន ក្នុងហេតុផលថាអ៊ុយក្រែនមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ គឺគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់សន្តិសុខរបស់រុស្ស៊ី ដែលធ្វើឲ្យរុស្ស៊ីត្រូវតែចាត់វិធានការបន្ទាន់ ដូចជាធ្វើសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែនលើកនេះ។ រុស្ស៊ីអាចនិយាយការពារខ្លួនពីការប្រើអាវុធគីមី នៅអ៊ុយក្រែន ព្រោះថាអ៊ុយក្រែនក៏ជាអ្នកប្រើអាវុធគីមី អាវុធជីវសាស្រ្ត គំរាមកំហែងរុស្ស៊ីដេរ។
គួរំលឹកថា មន្ទីរពិសោធន៍សម្រាប់ផលិតអាវុធជីវសាស្រ្តរបស់អាមេរិកក៍មានវត្តមាននៅតំបន់អាស៊ីផងដែរ។នៅឆ្នាំ២០០២ អង្គភាពផ្នែកស្រាវជ្រាវវេជ្ជសាស្រ្ត របស់កងទ័ពជើងទឹកសហរដ្ឋអាមេរិក (Naval Medical Research Unit 2)ប្រចាំនៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក បានធ្វើដំណើរមកដល់កម្ពុជា ដែលមានទីស្នាក់ការកណ្តាលស្ថិតនៅវិទ្យាស្ថានជាតិសុខភាពសាធារណៈ ដែលស្ថិតនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ និងនៅតាមបណ្តាលខេត្តមួយចំនួនទៀត ដែលហៅកាត់ថា(NAMRU-2 PP) អង្គភាពនេះធ្វើការស្រាវជ្រាវជំងឺឆ្លង តាមរយៈមន្ទីរពិសោធន៍ ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងក្នុងការឆ្លើយតបនឹងការគំរាមកំហែងថ្មីៗនៃជំងឺឆ្លងក្នុងសាកលលោក។
អ្នកជំនាញបានសង្កេតឃើញថា សកម្មភាពការងារស្រាវជ្រាវរបស់អង្គភាពនេះ ក៏បានផ្តល់ផលវិជ្ជមាន និងផលអវិជ្ជមានមកលើកម្ពុជាផងដែរ ចំពោះផលអវិជ្ជមាន គឺមានការផ្ទុះនូវជំងឺឆ្លងមួយចំនួននៅប្រទេសកម្ពុជា ។
ប៉ុន្តែថ្មីៗកន្លងទៅនេះគឺនៅក្នុងឆ្នាំ២០២១អង្គភាព NAMRU-2 ដែលមានវត្តមានក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអស់រយៈពេលជាង ២០ឆ្នាំ បានធ្វើការបិទបញ្ចប់ការស្រាវជ្រាវផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្តរបស់ខ្លួនជាស្ថាពរ ដោយមិនដឹងអំពីមូលហេតុច្បាស់លាស់ ។ អ្នកស៊ើបការសង្គមស៊ីវិលក៏បានធ្វើការស៊ើបអង្កេត និងបានដាក់ជាសំនួរអំពីការបិទបញ្ចប់ការស្រាវជ្រាវរបស់អង្គភាព NAMRU-2 ផងដែរ ប៉ុន្តែមិនមានការបកស្រាយណាមួយអោយបានច្បាស់លាស់ជុំវិញករណីនេះទេ។ គេសង្កេតឃើញថា ការបិទបញ្ចប់ការស្រាវជ្រាវនេះ គឺជាផលល្អមួយសម្រាប់កម្ពុជា ដែលគ្មានតំបន់ជីវសាស្រ្តរបស់សហអាមេរិក ហើយនេះក៍ជាការគិតគូររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លើសកម្មភាពមិនប្រក្រតីមួយចំនួនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ៕
អ្នកនិពន្ធ៖ Chim Ratha
