ខណៈភាពតានតឹងកំពុងឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់មិនធ្លាប់មាន ក្នុងរយៈពេលរាប់ទសវត្សរ៍មកនេះ ខាងក្រោមនេះគឺជាព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗនៃការវិវត្តទំនាក់ទំនងរវាង សហរដ្ឋអាមេរិក ចិន និងតៃវ៉ាន់៖
ទីបំផុត យន្តហោះរបស់ប្រធានសភាអាមេរិក លោកស្រី ណានស៉ី ផេឡូស៉ី បានចុះចតដោយសុវត្ថិភាព នៅឯអាកាសយានដ្ឋាននៃទីក្រុងតៃប៉ិ លើកោះតៃវ៉ាន់នៅយប់ថ្ងៃអង្គារ។ ខណៈដែលមុនពេលលោកស្រីមកដល់កោះតៃវ៉ាន មានព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ជាច្រើនបានកើតឡើងដោយក្នុងនោះរួមមានដូចជា ចិនបានព្រមានម្ដងហើយម្ដងទៀតថានឹងចាត់វិធានការឆ្លើយតបយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ រួមមានទាំងជម្រើសយោធា ប្រសិនបើលោកស្រី ផេឡូស៊ី ពិតជាមកបំពេញ ទស្សនកិច្ចនៅតៃវ៉ាន់មែននោះ។ ចិន ប្រកាសបិទដែនអាកាសក្នុងតំបន់សមុទ្រតៃវ៉ាន់សម្រាប់យន្ដហោះស៊ីវិល។ ហើយខណៈលោកស្រី ផេឡូស៊ី កំពុងធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់កោះតៃវ៉ាន់។ គេហទំព័រផ្លូវការជាច្រើនរបស់រដ្ឋបាលតៃវ៉ាន់ ក៏លែងដំណើរការ ។ ក្រសួងការបរទេសចិនបាននិយាថា ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងដំណើរទេស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រី Pelosi នៅកោះតៃវ៉ាន់ ចិននឹងចាត់វិធានការចាំបាច់ទាំងអស់ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដី។ កងទ័ពអាកាសចិនបានចល័តក្រុមយន្តហោះចម្បាំង Su-35 របស់ខ្លួន ហោះហើរឆ្លងកាត់តំបន់ច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់។
ប៉ុន្តែអ្វីដែលជាការកត់សំគាត់ យន្តហោះរបស់ប្រធានសភាតំណាងរាស្រ្តអាមេរិករូបនេះ បានចុះចតដោយសុវត្ថិភាព ក្នុងអាកាសយានដ្ឋាននៃទីក្រុងតៃប៉ិ ដោយមានក្រុមមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់តៃវ៉ាន់ បានជួបជាមួយលោកស្រី នៅអាកាសយានដ្ឋាន ហើយក្បួនរថយន្តលោកស្រី Pelosi ចាកចេញពីព្រលានយន្តហោះតៃប៉ិ ឆ្ពោះទៅកាន់សណ្ឋាគារ ទីដែលលោកស្រីស្នាក់នៅ ពិសេសអគាររដ្ឋសភា Yuan របស់តៃវ៉ាន់ កំពុងក្រាលព្រំក្រហមរង់ចាំទទួលលោកស្រី Pelosi ដោយគ្មានការបារម្មរណ៍។
ប្រធានសភាតំណាងរាស្ត្រអាមេរិក លោកស្រី ណាន់ស៊ី ផេឡូស៊ី ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅតៃវ៉ាន់ នៅយប់ថ្ងៃអង្គារសប្ដាហ៍នេះ ដោយបង្កឱ្យមានការខឹងសម្បារយ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់ចិន ជាមួយការព្រមានចាត់វិធានការឆ្លើយបតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងន់ទៅនឹងដំណើរទស្សនកិច្ចដែលទីក្រុងប៉េកាំង ចាត់ទុកថា ជា «ទង្វើបង្កហេតុ»។
នៅជុំវិញព្រឹត្តិការណ៍ដ៏គួអោយចាប់អារម្មណ៍នៅទូទាំងពិភពលោកនេះ គេសង្គេតឃើញថាចិនមិនទាន់បានធ្វើអ្វីមួយជាដុំកំភួនដោយដែលខ្លួនបានលើកឡើងពីមុននោះទេ ប៉ុន្តែគេឃើញថាចិនក៏បានបង្តើតព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់មួយចំនួនផងដែរ ក្នុងនោះមានដូចជា ក្រសួងការបរទេសចិនបាននិយាថា ចិននឹងចាត់វិធានការចាំបាច់ទាំងអស់ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដី ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងដំណើរទេស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រី Pelosi នៅកោះតៃវ៉ាន់ និងបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ផលវិបាកទាំងអស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ព្រោះអាមេរិកជាអ្នកបង្កហេតុ។ ចិនក៍បានប្រកាសថា ខ្លួននឹងធ្វើសមយុទ្ធយោធាពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដល់ថ្ងៃអាទិត្យសប្តាហ៍នេះ ក្នុងដែនទឹកចំនួន៦ ជុំវិញកោះតៃវ៉ាន់។ យោងតាមកាសែត Global Times ទីបញ្ជាការភូមិភាគបូព៌ារបស់ចិនបានប្រកាសថា ខ្លួនធ្វើប្រតិបត្តិការយោធាជាបន្តបន្ទាប់ ក្បែរកោះតៃវ៉ាន់ ដោយធ្វើការបាញ់តេស្តកាំភ្លើងធំ និងមីស៊ីលរយៈចម្ងាយឆ្ងាយនៅច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ នឹងចាប់ផ្តើមពីយប់ថ្ងៃអង្គារតទៅ។
លោក Wu Qian អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិចិន ថ្លែងសុន្ទរកថា ថ្ងៃទី២ ខែសីហា លោកស្រី Pelosi ប្រធានសភាតំណាងរាស្ត្រអាមេរិក បានទៅបំពេញទស្សនកិច្ច នៅតំបន់តៃវ៉ាន់របស់ចិន ដោយមិនអើពើ នឹងការប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំង និង ការតវ៉ាយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់របស់ភាគីចិន ដែលបានល្មើសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនូវគោលការណ៍ចិនតែមួយ និងការកំណត់នៃសេចក្តីប្រកាសរួមចំនួន៣ រវាងចិន និងអាមេរិក បានវាយប្រហារយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ចំពោះមូលដ្ឋាននយោបាយនៃទំនាក់ទំនងចិន និងអាមេរិក ហើយបានបំពានលើអធិបតេយ្យភាពនិង បូរណភាពទឹកដីរបស់ចិន ពិសេសបានបំផ្លាញយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនូវសន្តិភាព និង ស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ និងបានបញ្ចេញសញ្ញាខុសឆ្គងដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដល់កម្លាំងអបគមន៍ ដែលប៉ុនប៉ងចង់ឱ្យតៃវ៉ាន់ឯករាជ្យ ដែលលោក Wu Qian បានហៅថា ជាការបង្កហេតុក្នុងចេតនាអាក្រក់ដើម្បីបង្កើតវិបត្តិ។
ក្នុងនោះកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន បានប្រុងជើងការកម្រិតខ្ពស់ ហើយនឹងបើកប្រតិបត្តិការយោធា មានលក្ខណៈសំដៅមួយចំនួន ដើម្បីវាយបកទៅវិញក្នុងន័យគាំពារយ៉ាងមុតមាំ នូវអធិបតេយ្យភាពជាតិ និងបូរណភាពទឹកដី និងប្រឆាំងយ៉ាងដាច់ខាត នូវការជ្រៀតជ្រែកពីខាងក្រៅ និងការប៉ុនប៉ងបំបែកបំបាក់របស់កម្លាំងអបគមន៍ ដែលចង់ឱ្យតៃវ៉ាន់ឯករាជ្យ។
តាមការចេញផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានជាច្រើន មុនពេលដែលលោកស្រី ណានស៉ី ផេឡូស៉ី បំពេញទស្សនកិច្ចនៅតៃវ៉ាន់ សហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ពង្រាយរួចហើយនូវនាវាផ្ទុកយន្តហោះ USS Ronald Regan ដែលអមដោយនាវាចម្បាំងចំនួន ៦គ្រឿង នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង បន្ថែមដោយយន្តហោះចម្បាំងអាមេរិកចំនួន ០៣គ្រឿង និងយន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់បែក B-52 ចំនួន ០២គ្រឿងបានហោះក្បែរៗកោះតៃវ៉ាន់ទៀតផង។ មន្ត្រីអាមេរិកឱ្យដឹងថាការធ្វើបែបនេះគឺចាំបាច់ ត្រូវការសន្តិសុខរឹងមាំក្នុងការជួយការពារសុវត្ថិភាពសម្រាប់អ្នកស្រី។
គួររំលឹកថា ការពិត អ្នកស្រី Pelosi ធ្លាប់ទៅទស្សនកិច្ចនៅតៃវ៉ាន់ម្ដងហើយកាលពីឆ្នាំ១៩៩៧។ អ្នកស្រីក៏ធ្លាប់ទៅគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ឋផ្ទាល់នៅទីលាន ទៀនអាមីន ក្នុងក្រុងប៉េកាំង ជាទីដែលកងទ័ពបក្សកុម្មុយនីស្តចិន បើករថក្រោះកិន និងបាញ់សម្លាប់បាតុកររាប់ពាន់នាក់នៅឆ្នាំ១៩៨៩។ បាតុករពេលនោះសុទ្ធតែជានិស្សិត ពួកគេធ្វើបាតុកម្មដើម្បីឱ្យមានការកែទម្រង់ការដឹកនាំទៅរកប្រព័ន្ធទីផ្សារសេរី តែបក្សកុម្មុយនីស្តចាត់ទុកជាក្រុមបដិវត្តន៍ប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល។
តៃវ៉ាន់ជាប្រធានបទនៃភាពតានតឹងក្នុងទំនាក់ទំនងអាមេរិក និងចិនជាយូរមកហើយ។ ចិនចាត់ទុកដែនកោះមួយនេះជាផ្នែកមួយនៃទឹកដីរបស់ចិន។ សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក ទោះជាមានគោលនយោបាយចិនតែមួយពិតមែន តែក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន នៅតែទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ជាផ្នែកមួយនៃពិភពលោក និងជារដ្ឋអធិបតេយ្យ និងប្រជាធិបតេយ្យនៅអាស៊ី។ សហរដ្ឋអាមេរិកមានទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការជាមួយក្រុងប៉េកាំង តែសហរដ្ឋអាមេរិកក៏បន្តរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយតៃវ៉ាន់ដែរ តែក្នុងកម្រិតក្រៅផ្លូវការ ដោយការពង្រឹងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ការផ្គត់ផ្គង់ជំនួយយោធា និងសព្វាវុធទៅឱ្យដែនកោះនេះ។
បើតាមក្រុមអ្នកនយោបាយអាមេរិក នៅក្នុងអំឡុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ចិនបានបញ្ចេញយន្តហោះចម្បាំងលុកលុយចូលដែនអាកាស និងនាវាចម្បាំងចូលដែនទឹករបស់តៃវ៉ាន់កាន់តែធ្ងន់ឡើងៗ ដែលជាការបង្កើនការព្រួយបារម្ភថា ចិនអាចនឹងលើកទ័ពវាយកាន់កាប់ដែនកោះមួយក្នុងកាលៈទេសៈណាមួយដែលក្រុងប៉េកាំងអស់ភាពអត់ធ្មត់នឹងការទុកឲ្យតៃវ៉ាន់បន្តមានសេរីភាព ជាមួយនឹងដែនដីនៅក្រៅគោលនយោបាយប្រទេសមួយប្រព័ន្ធពីរ។
មកដល់ចំណុចនេះមានសំណួរមួយចោទសួរថា តើតៃវ៉ាន់ដឹងដែរឬទេថាវត្តមានរបស់ប្រធានសភាអាមេរិករូបនេះ អាចធ្វើឱ្យតៃវ៉ាន់មានគ្រោះថ្នាក់ធំ? នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទៅកាន់សារព័ត៌មាន អ្នកស្រី Joanne Ou អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសតៃវ៉ាន់ បាននិយាយថា សម្រាប់តៃវ៉ាន់ ក៏ដឹងថាគ្រប់ទស្សនកិច្ចរបស់ក្រុមមេដឹកនាំប្រទេសគាំទ្រតៃវ៉ាន់ គឺពិតណាស់នឹងរងប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំងពីចិន។ តៃវ៉ាន់តែងតែទទួលស្វាគមន៍ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់សមាជិកសភាអាមេរិកដោយគ្មានក្តីបារម្មណ៍នោះទេ។ សូមបញ្ចាក់ថា អ្នកស្រី Pelosi និងគណៈប្រតិភូនៃសមាជិកសភាអាមេរិក ធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចំនួន៥ នៅអាស៊ី គឺប្រទេសជប៉ុន សិង្ហបុរី ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី និងកោះតៃវ៉ាន់។
នៅត្រង់ចំនុចនេះគេមានចំងល់ថា ហេតុអ្វីប្រធានសភាអាមេរិករូបនេះនៅតែធ្វើដំណើរទៅកាន់កោះតៃវ៉ាន់ បើដឹងមុនហើយថាធ្វើអោយចិនក្ដៅស្លឹកត្រចៀក? បើតាមរយៈអ្នកនាំពាក្យសេតវិមានលោក ចន ឃឺប៊ី បានបញ្ជាក់ថាលោកស្រី Pelosi មានសិទ្ធិបំពេញទស្សនកិច្ចនៅតៃវ៉ាន់ដោយការសម្រេចចិត្តផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោកស្រី ព្រោះសភាអាមេរិកគឺជាស្ថាប័ននិតិបញ្ញាត្តិមិនចំណុះឱ្យរដ្ឋាភិបាល ហើយដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់កោះតៃវ៉ាន់ គឺជាការសម្រេចចិត្តទាំងស្រុង របស់លោកស្រី ផេឡូស៉ី ផ្ទាល់។ ថ្លែងនៅក្នុងសុន្ទរកថាខ្លីមួយមុននឹងចាប់ផ្ដើមកិច្ចប្រជុំនៅឯសភាតៃវ៉ាន់ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២នេះ លោកស្រី ផេឡូស៊ី បានបញ្ជាក់ដូច្នេះថា «យើងមកដើម្បីមិត្តភាពចំពោះតៃវ៉ាន់ យើងមកដើម្បីសន្តិភាពនៅក្នុងតំបន់»។
លោកស្រី បានគូសបញ្ជាក់ពីច្បាប់ទំនាក់ទំនងតៃវ៉ាន់ ដែលនៅក្រោមច្បាប់នេះសហរដ្ឋអាមេរិកបានប្ដេជ្ញាចិត្តជួយតៃវ៉ាន់ឱ្យមានសមត្ថភាពការពារខ្លួន។ «ថ្ងៃនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវតែចងចាំចំពោះការប្ដេជ្ញាចិត្តនេះ យើងត្រូវឈរនៅជាមួយតៃវ៉ាន់ដែលជាកោះមួយមានការតស៊ូបំផុត»។ លោកស្រី ផេឡូស៊ី ក៏នឹងត្រូវជួបពិភាក្សាការងារជាមួយមេដឹកនាំតៃវ៉ាន់ លោកស្រី ត្សៃ អ៉ីងវិន ព្រមទាំងសកម្មជនប្រជាធិបតេយ្យហុងកុង និងតៃវ៉ាន់ផងដែរ។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយដោយកាសែត Washington Post។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ចិនបានចាត់ទុកដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រី ផេឡូស៊ី មកកាន់កោះតៃវ៉ាន់ជាទង្វើបង្កហេតុដ៏អាក្រក់របស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលចូលចិត្តបញ្ឆេះឲ្យមានកំដៅគ្រប់ទីកន្លែង និងបង្កឲ្យកើតមានអសន្តិសុខ និងអស្ថិរភាពនៅក្នុងពិភពលោក។
លោកស្រី ផេឡូស៊ី មានអាយុ៨២ឆ្នាំ គឺជាមនុស្សសំខាន់ទី២បន្ទាប់ពី អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដែលអាចស្នងតំណែងជាប្រធានាធិបតី ហើយដំណើរទស្សនកិច្ចនៅពេលនេះបានធ្វើឱ្យលោកស្រី ក្លាយជាប្រធានសភាតំណាងរាស្ត្រអាមេរិកដំបូងគេ ដែលបំពេញទស្សនកិច្ចនៅតៃវ៉ាន់ ក្នុងរយៈពេលជាង២៥ឆ្នាំមកនេះ។
គួរបញ្ជាក់ថា បើតាមក្រុមអ្នកជំនាញនយោបាយ គ្មានអ្នកណាអាចដឹងច្បាស់ទេថានៅពេលដែលលោកស្រី ផេឡូស៊ី ចាកចេញពីកោះតៃវ៉ាន់ តើតៃវ៉ាន់អាចនឹងត្រូវចិនវាយសង្រ្គប់ដែរឬយ៉ាងណា ហើយពេលខាងមុខវាអាចមានរឿងអ្វីកើតឡើងទៀត មានតែភាគគីចិន និងអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះដែលអាចដឹងមុនបាន៕
អ្នកនិពន្ធ៖ Chim Ratha