Category: Opinion

ជានិច្ចជាកាល យើងតែងតែលឺអំពីការទាមទារឱ្យគោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពីសហរដ្ឋអាមេរិកដែលជួនកាលការទាមទារនោះបានឈានទៅដល់ការលុកលុយ និងការឈ្លានពានទៅលើប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះទៀតផង។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយយើងគប្បីដឹងថាតើអ្វីទៅជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ? តើការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដូចសហរដ្ឋអាមេរិកជារឿងចាំបាច់សម្រាប់ប្រទេសដទៃទៀតដែលឬទេ? តើការបង្ខិតបង្ខំប្រទេសដទៃឱ្យអនុវត្តដូចខ្លួនជាការសហការណ៍ ឬជាការកម្រាមកំហែង? តើអ្វីទៅជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ? យោងទៅតាមគេហទំព័រក្រសួងការបរទេសចិន លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺជាពាក្យដែលកើតចេញពីភាសាក្រិកបុរាណ។ វាមានន័យថា «គ្រប់គ្រងដោយប្រជាជន» ឬ «អធិបតេយ្យភាពរបស់ប្រជាជន» ។ ក្នុងនាមជាទម្រង់រដ្ឋាភិបាល លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបានអនុវត្តអស់រយៈពេលជាង 2,500 ឆ្នាំមកហើយ ទោះបីជាមានទម្រង់ផ្សេងៗគ្នា ដូចជាប្រជាធិបតេយ្យផ្ទាល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋអាថែនបុរាណ និងរដ្ឋាភិបាលតំណាងនៅក្នុងសម័យទំនើប។ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យគឺជាការបង្ហាញពីការរីកចម្រើនផ្នែកនយោបាយរបស់មនុស្សជាតិ។...

សម្ដេចតេជោហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះជាណាចក្រកម្ពុជានឹងអញ្ជើញទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំពិសេសអាស៊ាន-អាមេរិកនៅកំឡុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះ ពោលគឺថ្ងៃទី១២-១៣ខែឧសភាដែលគ្រោងធ្វើឡើងនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។ ជាក់ស្ដែងកាលបរិច្ឆេទនេះ គឺជាការផ្លាស់ប្ដូរតាមសំណើររបស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសនៃប្រទេសកម្ពុជាដោយប្ដូរពីខែមីនា មកខែឧសភាវិញដោយហេតុថាក្នុងកំឡុងខែមីនា គឺជាពេលវេលាមិនសមស្រប ហើយថ្នាក់ដឹកនាំនៃសមាជិកអាស៊ានមានភាពមមាញឹកខ្លាំងក្នុងកំឡុងពេលនោះ។ កិច្ចប្រជុំពិសេសដែលនឹងមកដល់នាពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះត្រូវបានគេសម្លឹងឃើញថាជាការអបអរសាទរដល់ទំនាក់ទំនងអាស៊ាន-អាមេរិករយៈ ៤៥ ឆ្នាំផងដែរ។ យោងតាមសេចក្ដីថ្លៃងការណ៍មេដឹកនាំអាស៊ាន និងប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ចូ បៃដិន កិច្ចប្រជុំមួយនេះនឹងពិភាក្សាទៅលើបញ្ហាមួយចំនួនដូចជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការការស្ដារឡើងវិញនូវកូវីដ-១៩ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ សន្តិសុខ សុខភាពពិភពលោក កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែនសមុទ្រ ការអប់រំ...

កាលពីថ្ងៃពុធ ទី២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិកលោកចូ បាយដិនបានចេញដំណើរទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុបដើម្បីទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលនៅឯទីក្រុងព្រុចសែល ប្រទេសបែលហ្ស៊ិច មុននឹងធ្វើដំណើរបន្តទៅកាន់ប្រទេសប៉ូឡូញ។ ដំណើរទស្សនៈកិច្ចនេះត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងដើម្បីបន្តពិភាក្សាជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនដើម្បីស្វែងរកជំហ៊ានបន្តទៀតក្នុងការបញ្ឈប់សង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែនបន្ទាប់ពីការដាក់ទណ្ឌកម្មជាបន្តបន្ទាប់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងដៃគូររបស់ខ្លួនមិនបានផ្លាស់ប្ដូរ និងមានសមិទ្ធផលជាដុំកំផួនក្នុងការបញ្ឈប់ការឈ្លានពានរបស់រុស្សីមកលើប្រទេសអ៊ុយក្រែននោះឡើយ។ រូបតំណាង កិច្ចប្រជុំបន្ទាន់រវាងអង្គការណាតូ សហភាពអឺរ៉ុប និងក្រុមប្រទេស G៧ នេះត្រូវបានឱ្យគេដឹងថាត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីកំណត់យន្តការបន្តក្នុងការដាក់សម្ពាធទៅលើប្រទេសរុស្សីតាមរយៈទណ្ឌកម្មជារួមមួយ និងពិភាក្សាទៅលើការផ្ដល់ជំនួយមនុស្សធម៌ដល់ប្រជាជនស្លូតត្រង់ដែលជាវិបត្តភៀសខ្លួនដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដែលរងគ្រោះដោយសារតែមេដឹកនាំរបស់ខ្លួន។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយកាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី២៥ កន្លងទៅនេះ យោងទៅតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានរបស់រុស្សី RT នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសប៉ូឡូញលោក...

នៅថ្ងៃទី១២ ឧសភា ១៩៧៥ ដល់ថ្ងៃទី១៥ ឧសភា ១៩៧៥ មានឧបទ្ទវហេតុប៉ះទង្គិចគ្នាដោយអាវុធរវាងទាហានខ្មែរក្រហមនិងទាហានសហរដ្ឋអាមេរិកនៅលើកោះតាងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ព្រឹត្តិការណ៍នោះជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធទ្រង់ទ្រាយធំលើកទី១បន្ទាប់ខ្មែរក្រហមបានឡើងកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃទី១៧ ខែ មេសា ១៩៧៥ ហើយនោះក៏ជាការធ្វើសង្គ្រាមលើកចុងក្រោយរបស់ទាហានសហរដ្ឋអាមេរិកនៅឥណ្ឌូចិនបន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិកបានដកខ្លួនចេញពីសង្គ្រាមវៀតណាមនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣។ មានមតិលើកឡើងខុសៗជាច្រើនទាក់ទងនឹងឧបទ្ទវហេតុនោះ។ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានបង្កើតគណៈកម្មការស្រាវជ្រាវប្រវត្តិនៃជម្លោះនិងការខូចខាតបណ្តាលមកពីការប្រយុទ្ធគ្នានោះផងដែរ។ កម្មវិធីសូមលើកយកចំនុចមួយចំនួននៃការប៉ះទង្គិចគ្នាដោយអាវុធរវាងទាហានខ្មែរក្រហមនិងទាហានសហរដ្ឋអាមេរិកនៅលើកោះតាងជូនលោកអ្នកជ្រាបដូចតទៅនេះ៖   ទីតាំងភូមិសាស្ត្រកោះតាង កោះតាងជាកោះមួយក្នុងចំណោមកោះ និងកូនកោះទាំង៦៤ ស្ថិតនៅក្នុងដែនទឹកសមុទ្រនៃប្រទេសកម្ពុជា។ កោះតាងស្ថិតនៅប៉ែកនិរតី និងមានចម្ងាយប្រមាណ៥២ គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងព្រះសីហនុ និងជាកោះមួយស្ថិតនៅចន្លោះកណ្តាលរវាងកោះពូលូវ៉ៃ...

យើងក្រឡេកមើលទៅកាន់អតីតកាលដ៏ឈឺចាប់នាអំឡុងទសវត្សរ៍ ១៩៦០ និង១៩៧០ សកម្មភាពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើមកលើប្រជាជនកម្ពុជាស្លូតត្រង់ដូចជាការទំលាក់គ្រាប់បែកនិងគ្រាប់បែកគីមីរាប់សិបលានតោនមកលើប្រទេសកម្ពុជាក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមវៀតណាម។ តាមការស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិកមកលើកម្ពុជានៅចន្លោះ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៦៥ ដល់ ខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៧៥ មានចំនួនប្រមាណ ២,៧៥៧,១០៧ តោន ដែលទីតាំងត្រូវបានទំលាក់មានចំនួន ១១៥,២៧៣កន្លែង និងបានបំផ្លិចបំផ្លាញប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ គ្រាប់បែកវាយប្រហារនីមួយៗអាចមានទម្ងន់ចាប់ពី 10 Ibs រហូតដល់រាប់ពាន់តោន ការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនោះ បានសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរអស់រាប់សិបម៉ឺននាក់...