Category: Opinion
ហេតុអ្វីលោកស៊ីនហ្សូ អាបេទទួលបានការគោរពស្រឡាញ់ខ្លាំងទាំងក្នុងប្រទេសនិងលើឆាកអន្ដរជាតិ?
មរណភាពរបស់លោកស៊ីនហ្សូ អាបេ អតីតនាយករដ្ឋមន្ដ្រីជប៉ុនកាលពីថ្ងៃទី០៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ បានបង្កការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំងនៅទូទាំងពិភពលោក។ ភ្ញាក់ផ្អើលត្រង់ថា លោកស្លាប់ដោយសារករណីឃាតកម្មបាញ់សម្លាប់។ ជនសង្ស័យឈ្មោះTetsuya Yamagami អាយុ៤១ឆ្នាំ ត្រូវចាប់ខ្លួនបានភ្លាមៗនៅនឹងកន្លែងកើតហេតុ គឺនៅក្នុងទីក្រុងNara ជាទីលោកអាបេកំពុងថ្លែងសារទៅកាន់ប្រជាជនក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត មុនពេលរងការបាញ់ប្រហារ។ ក្រោយពេលចាប់ខ្លួន ជនសង្ស័យត្រូវបានសមត្ថកិច្ចនាំយកទៅសួរចម្លើយ ហើយបើតាមការបញ្ជាក់ពីប៉ូលិស ជនសង្ស័យឆ្លើយយ៉ាងខ្លីថា រូបលោកមិនពេញចិត្ដនឹងលោកស៊ីនហ្សូ អាបេ ទើបមានបំណងចង់សម្លាប់លោកអាបេ។ យ៉ាងណាមួយថ្ងៃបន្ទាប់គឺនៅថ្ងៃទី០៩ ខែកក្កដា...
ប្រាំមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីការបាត់បង់ជីវិតរបស់លោក កែម ឡី
ថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ គឺជាថ្ងៃគម្រប់ខួប ៦ ឆ្នាំនៃការបាត់បង់ជីវិតរបស់លោកកែម ឡី។ រហូតមកទល់ពេលនេះ នៅតែមានក្រុមឆ្លៀតឱកាសមួយចំនួនបានយកឧប្បត្តិហេតុនេះវាយប្រហារលើប្រទេសកម្ពុជា។ ឧប្បត្តិហេតុ គឺជារឿងដ៏គួរឱ្យសោកស្ដាយបំផុត ពិសេសក្រុមមនុស្សដែលស្រលាញ់ និងគាំទ្រលោកដែលត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់ យ៉ាងឃោរឃៅ នៅក្នុងស្តាម៉ាតស្ថានីយប្រេងឥន្ធនៈកាល់តិចជាប់ស្តុបបូកគោ ខណ្ឌចំការមន នាវេលាម៉ោងប្រមាណ៩ព្រឹក កាលថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងមិនត្រូវឱ្យជនទីបីឈ្លាតឱកាសនេះមកគេងយកផលចំណេញពីយើងនោះឡើយ។ តើលោក កែម...
លាតត្រដាងនូវប្រវតិ្តសាស្ត្រខ្មៅងងឹតនៃ “សាលារៀនអន្តេវាសិកដ្ឋានរបស់ជនជាតិឥណ្ឌាអាមេរិកកាំង”នៃប្រទេសអាមេរិក
វេបសាយរបស់កាសែត «The Christian Science Monitor»របស់អាមេរិកបានចេញផ្សាយអត្ថបទមានចំណងជើងថា“គំនិត”នៃប្រព័ន្ធសាលារៀនអន្តេវាសិកដ្ឋានរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចនៃប្រទេសកាណាដា គឺមានប្រភពចេញពីអាមេរិក ។ តាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតខាងលើបានបង្ហាញ រឿងខ្មៅងងឹតមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយវាក៏ជាភស្តុតាងដ៏សំខាន់នៃការរើសអើងជាតិសាសន៍ជាប្រព័ន្ធ និងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។ ហេតុការណ៍ដែលបានរកឃើញគ្រោងឆ្អឹងសាកសពកុមារជនជាតិឥណ្ឌាអាមេរិកាំងនៅទីតាំងចាស់នៃសាលារៀនមួយខ្នងសម្រាប់ជនជាតិដើមភាគតិចនៃប្រទេសកាណាដា ធ្វើឱ្យមជ្ឈដ្ឋានមតិអន្តរជាតិចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង ។ តាមការចុះផ្សាយរបស់ប្រព័ន្ធសារព័ត៌មានអាមេរិកដែលបានចេញផ្សាយឱ្យដឹងថា នៅសាលារៀនអន្តេវាសិកដ្ឋានរបស់ជនជាតិឥណ្ឌាអាមេរិកាំង ក៏ធ្លាប់កើតមានរឿងដែលគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលបែបនេះដែរ ។ មានបញ្ញវន្តបានប៉ាន់ប្រមាណថា ក្នុងរយៈពេលជាង១៥០ឆ្នាំ សាលារៀនអន្តេវាសិកដ្ឋានរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចនៅអាមេរិក ប្រហែលបានបណ្តាលឱ្យកុមារជនជាតិដើមភាគតិចនៅអាមេរិកចំនួនជាង៤ម៉ឺននាក់ស្លាប់ដោយផ្ទាល់និងដោយប្រយោល ។ នៅក្នុងឆ្នាំ...
តើវាសនារបស់លោក សុន ឆ័យ នឹងបញ្ចប់ដូចមេរបស់លោក ឬយ៉ាងណា?
ការបោះឆ្នោតក្រុមជ្រើសរើសប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ អាណត្តិទី៥ មិនទាន់បានបញ្ចប់ទៅបានប៉ុន្មានផងអនុប្រធានបក្សភ្លើងទាន លោក សុន ឆ័យ កំពុងជាប់បណ្ដឹងចំនួនពីរ ពោលបណ្ដឹងពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍មិនសមរម្យរបស់លោកក្នុងនាមជាអ្នកនយោបាយ និងជាមនុស្សរបស់មហាជនដែលអាចបណ្ដាលឱ្យមានការប៉ះពាល់ដល់កិត្តយសជាតិទាំងមូល។ ជាក់ស្ដែងលោក សុន ឆ័យ បានលើកឡើងដដែលៗតាមរយៈកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយ Cambodia Daily កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ នេះថា «ការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ...
តើគណបក្សភ្លើងទៀនអាចបន្ដដំណើរដល់ពេលណា?
“គណបក្សភ្លើងទៀន” ដើមឡើយមានឈ្មោះថា “គណបក្សសមរង្ស៊ី ’’ដែលកាលពីដំបូងស្ថិតក្រោមការដឹកនាំដោយផ្ទាល់របស់លោកសម រង្ស៊ី។ ប៉ុន្ដែបក្សនេះបានផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះក្នុងឆ្នាំ២០១៧ បន្ទាប់ពីវិសោធនកម្មច្បាប់គណបក្សនយោបាយបានចូលជាធរមានកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧។ ស្ថិតក្រោមច្បាប់ថ្មី គណបក្សនយោបាយដែលប្រើប្រាស់ឈ្មោះ ឬរូបរបស់រូបវន្តបុគ្គលជាសញ្ញាសម្គាល់ឬរូបគណបក្ស ត្រូវតែផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងអំឡុងពេល៩០ថ្ងៃ បើមិនដូច្នោះទេគណបក្សទាំងនោះនឹងប្រឈមមុខច្បាប់។ បន្ទាប់ពីផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះ គណបក្សភ្លើងទៀនដែលបច្ចុប្បន្នមានលោកទាវ វណ្ណុលជាប្រធាន បានបន្ដសកម្មភាពនយោបាយជាប្រក្រតី ហើយក៏ទើបបានចូលរួមការបោះឆ្នោតឃុំ/សង្កាត់កាលពីថ្ងៃទី០៥ ខែមិនថុនា ឆ្នាំ២០២២ផងដែរ។ តាមលទ្ធផលផ្លូវការ គណបក្សភ្លើងទៀនទទួលបានសំឡេងគាំទ្រច្រើនជាងគេទីពីរ បន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា...
ការដាក់សម្ពាធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមកលើកម្ពុជា កាន់តែធ្វើអោយកម្ពុជាងាកទៅរកចិនកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀត
ភាពរកាំរកូសនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-អាមេរិក នៅរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដែលបណ្តាលមកពីការគំរាម និងដាក់សម្ពាត ដែលជាការបើកឱកាសឱ្យកម្ពុជា-ចិន ពង្រីកទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនកាន់តែខ្លាំងឡើង។ ការសម្លុតគំរាម និងការដាក់សម្ពាធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងមិនអាចជួយអ្វីបានឡើយ ហើយថែមទាំងធ្វើឱ្យប្រទេសមួយចំនួននៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ងាកទៅរកចិនកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀត។ ខណៈទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងអាមេរិក និងកម្ពុជាកាន់តែធ្លាក់ចុះដុនដាប ហើយទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងកម្ពុជាកាន់តែល្អប្រសើរឡើង កម្ពុជាបានសម្រេចចិត្តបំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាមេរិកចោល ក្នុងឆ្នាំ២០២០។ ក្រុមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់កម្ពុជា ជាពិសេសគឺ សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ម្ដងហើយម្ដងទៀតថា...
អ្នកនយោបាយមិនគួរព្រងើយកន្តើយចំពោះការពិត និងផ្សព្វផ្សាយ “មេរោគនយោបាយ” នោះទេ
“វិវាទនយោបាយ” បណ្ដាប្រទេសនានានៅក្នុងពិភពលោកកម្រនឹងគេចផុត រាប់ចាប់តាំងពីប្រទេសក្រីក្ររហូតដល់ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ ល្គឹកណាមានការប្រកួតប្រជែងផ្នែកនយោបាយ នោះ “វិវាទនយោបាយ” នឹងកើតមានឡើង។ ប៉ុន្ដែទោះបីជាវាកើតឡើង ភាពធ្ងន់ធ្ងរឬក៏ធូរស្រាលនៃវិបត្ដិនយោបាយ អាស្រ័យលើអ្នកនយោបាយចេះចរចារកដំណោះស្រាយ ដោយយកប្រយោជន៍ជាតិ និងរាស្ដ្រ ធំជាងប្រយោជន៍បក្ខពួកឬប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ នៅកម្ពុជា ភាពចម្រូងចម្រាសនយោបាយ ក៏បានកើតឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់បន្ថែមទៀតនៅក្នុងពេលថ្មីៗនេះ ពោលគឺបន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ/សង្កាត់អាណត្ដិទី៥ កាលពីថ្ងៃទី០៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២។ ជាការប៉ះទង្គិចរវាងគណបក្សនយោបាយជាមួយគណបក្សនយោបាយ និងរវាងគណបក្សនយោបាយជាមួយគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត(គ.ជ.ប)។ ការប្រតិកម្មដាក់គ្នារវាងគណបក្សនយោបាយ គឺបក្សភ្លើងទៀនដែលគេចាត់ទុកថាជាបក្សប្រឆាំងធំជាងគេនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន...
កម្ពុជាជារដ្ឋឯករាជ្យ តើជារឿងត្រឹមត្រូវឬទេបើឱ្យបរទេសមកដឹកច្រមុះឬបោកប្រាស់ក្រោមរូបភាពសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យ?
នៅក្នុងរដ្ឋដែលមានអធិបតេយ្យភាពពេញលេញ រាល់ការសម្រេចចិត្ដគឺផ្អែកលើផលប្រយោជន៍ជាតិ និងផលប្រយោជន៍ប្រជាជនជាធំ ហើយក៏ត្រូវផ្អែកលើច្បាប់ជាតិដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសនោះផងដែរ។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក៏ដូចគ្នា ប៉ុន្ដែការសម្រេចចិត្ដរបស់កម្ពុជាមួយចំនួន ពិសេសគឺពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុវត្ដច្បាប់ទៅលើក្រុមមាននិន្នាការប្រឆាំង តែងតែត្រូវបានបរទេសខ្លះ ពិសេសលោកខាងលិច ចាត់ទុកជារឿងអយុត្ដិធម៌ និងរំលោភលើសិទ្ធិមនុស្ស។ ថ្មីៗនេះក៏កើតមានបន្ដទៀត នូវការចោទប្រកាន់ថាតុលាការកម្ពុជាកាត់ទោសស្ដ្រីជាមេធាវីខ្មែរអាមេរិកាំងម្នាក់ឈ្មោះសេង ធារី ជារឿងអយុត្ដិធម៌។ គួររំលេចឱ្យដឹងថា តុលាការក្រុងភ្នំពេញកាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ បានសម្រេចចេញសាលក្រមផ្ដន្ទាទោសស្ដ្រីឈ្មោះសេង ធារី ជាមេធាវីខ្មែរអាមេរិកាំងដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេល៦ឆ្នាំ ពីបទ “រួមគំនិតក្បត់...
អាមេរិកតែងតែចោទប្រកាន់គេអំពីការសាងសង់ទីតាំងកងទ័ព ប៉ុន្តែខ្លួនអាមេរិកឯងហេតុអ្វីមានមូលដ្ឋានទ័ពជាង ៨០០កន្លែង ជុំវិញពិភពលោក
កន្លងទៅថ្មីៗនេះមន្ត្រីលោកខាងលិចរបស់អាមេរិក បានចោទកម្ពុជានិងចិនថា កំពុងសាងសង់ទីតាំងកងទ័ពជើងទឹកដោយសម្ងាត់នៅកម្ពុជា ជុំវិញការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានហេតុផលនេះថ្នាក់ដឹងនាំ ស្ថានទូតកម្ពុជានៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនបាន បដិសេធយ៉ាងខ្លាំងជុំវិញខ្លឹមសារនិងអត្ថន័យនៃសេចក្តីរាយការណ៍នេះ ដោយថា វាជាការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋាននិងមានបំណងបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះប្រទេសកម្ពុជា។ ហើយបានបញ្ចាក់ថា កម្ពុជាគោរពយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួនដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានកងទ័ពបរទេស ឬវត្តមានកងទ័ពបរទេសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះឡើយ»។ ប៉ុន្តែយើងដឹងដែរឬទេថាអាមេរិកតែងតែចោទប្រកាន់គេអំពីសាងសង់ទីតាំងកងទ័ព ប៉ុន្តែខ្លួនអាមេរិកឯងហេតុអ្វីមានមូលដ្ឋានទ័ពជាង ៨០០កន្លែង ជុំវិញពិភពលោក ទុកសម្រាប់ការពារឬទុកពង្រឹងអំណាចខ្លួនឯង? ស្ទើរតែគ្រប់ប្រធានាធិបតីទាំងអស់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក នៅក្រោយសម័យសង្រ្គាមត្រជាក់ សុទ្ធតែធ្លាប់បានព្យាយាមបិទមូលដ្ឋានទ័ព និងកាត់បន្ថយកងទ័ពអាមេរិកមួយចំនួន ដែលឈរជើងនៅក្រៅប្រទេស ជាពិសេសក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបតែម្ដង ភ្ជាប់ជាមួយពាក្យស្លោកមួយឃ្លាដ៏មានមនោសញ្ចេតនា នោះគឺ...